พื้นที่ปลอดภัยของชีวิตมาจากการเผชิญหน้ากับความผิดพลาด
พื้นที่ปลอดภัยของชีวิตมาจากการเผชิญหน้ากับความผิดพลาด
ผลการวิจัยพบ เด็กและเยาวชนที่ไม่มีประสบการณ์ชีวิตจากการเผชิญกับความผิดพลาดล้มเหลวเลย จะไม่รู้ศักยภาพของตัวเอง ไม่รู้ว่าตัวเองมีพลังในการสร้างการเปลี่ยนแปลง ทำให้กลายเป็นผู้ใหญ่ที่ซึมเศร้า ไม่มีชีวิตชีวาและไม่พอใจกับชีวิต ซึ่งความผิดพลาดล้มเหลวเป็นเชื้อเพลิงเสริมสร้าง Growth Mindset ให้เด็กและเยาวชนมีความพยายามมากขึ้นและกล้าทำสิ่งที่แตกต่างจนพัฒนาตัวเองได้
จากการศึกษาวิจัยในประเทศออสเตรเลีย โดยแมนดี ชีน (Mandie Shean) อาจารย์ประจำโรงเรียนการศึกษา (School of Education) มหาวิทยาลัยอีดิทโควาน (Edith Cowan University) ประเทศออสเตรเลีย เขียนไว้ในบทความเรื่อง To make your child more resilient, you need to let her fail. เผยแพร่ในเวิลด์ อีโคโนมิค ฟอรั่ม (World Economic Forum ) ว่าความพยายามป้องกันไม่ให้ความผิดพลาดล้มเหลวเกิดขึ้นกับเด็กและเยาวชน เป็นการตัดโอกาสที่ดีในการเรียนรู้การใช้ชีวิตไปจากพวกเขา เพราะความผิดพลาดล้มเหลวจะหยิบยื่นของขวัญที่หาไม่ได้จากที่ไหน ประสบการณ์จากการเผชิญหน้ากับมันจะนำพาไปสู่ความสำเร็จ
เมื่อทำผิดพลาด สิ่งที่เกิดขึ้นตามมา คือ ความรู้สึกผิดหวังหรืออึดอัดใจ สิ่งที่พ่อแม่ควรทำไม่ใช่การป้องกันไม่ให้ลูกทำผิดพลาด แต่คือ การให้ลูกได้เรียนรู้วิธีจัดการกับสิ่งที่เกิดขึ้น โดยเฉพาะความผิดพลาดเล็กๆ ที่ไม่ได้ส่งผลกระทบอะไรร้ายแรงต่อการใช้ชีวิต
แมนดี เรียกความท้าทายเล็กๆ ในชีวิตนี้ว่า steeling events การไม่ปล่อยให้ลูกทำสิ่งท้าทายบ้าง จะสร้างให้พวกเขากลายเป็นคนที่มีความเปราะบางทั้งทางร่ายกายและจิตใจ แทนที่จะเสริมศักยภาพให้เขาปรับตัวเข้ากับสถานการณ์ต่างๆ ที่เกิดขึ้นกับตัวเองได้ ผู้ปกครองต้องเชื่อมั่นว่าเด็กและเยาวชนมีความสามารถในการเรียนรู้และพัฒนาตัวเองจากผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นจากการกระทำ และการตัดสินใจทำสิ่งต่างๆ ด้วยตัวเอง
สมการการเรียนรู้ที่พวกเขาจะได้พบ เป็นเหตุเป็นผลที่เข้าใจได้ไม่ยาก คือ เมื่อทำหรือไม่ทำสิ่งนี้ สิ่งนี้เลยเกิดขึ้น เช่น ถ้าไม่ตั้งใจเรียนหนังสือก็จะสอบตก หรือถ้าไม่ฝึกฝนอย่างหนักก็อาจจะไม่ได้รับคัดเลือกให้เป็นส่วนหนึ่งในทีม เป็นต้น
ของขวัญจากการเรียนรู้
ความผิดพลาดล้มเหลวเป็นองค์ประกอบสำคัญของการเรียนรู้ การสร้างค่านิยมให้มองความผิดพลาดล้มเหลวเป็นเรื่องไม่น่าพึงประสงค์ หรือเป็นสัญลักษณ์ของคนที่ไม่มีความสามารถ โดนตีตราว่าไม่ประสบความสำเร็จ ส่งผลให้เด็กและเยาวชนหลีกเลี่ยงทำสิ่งที่ท้าทายและแปลกใหม่ ทั้งที่สิ่งเหล่านี้จำเป็นต่อกระบวนการพัฒนาการเรียนรู้ในระยะยาว หากเราปรับวิธีคิด (mindset) ใหม่ ให้มองความผิดพลาดล้มเหลวเป็นโอกาส สิ่งนี้จะกลายเป็นของขวัญล้ำค่าแทนภัยคุกคามชีวิต
นอกจากปล่อยให้ลูกได้ใช้ชีวิตด้วยตัวเอง เรียนรู้จากการตัดสินใจ และแก้ปัญหาชีวิตของพวกเขาเองแล้ว พ่อแม่สามารถช่วยส่งเสริมลูกโดยการชื่นชม เพื่อช่วยหนุนกำลังใจให้เด็กๆ รู้สึกว่าตัวเองมีคุณค่า พร้อมเผชิญหน้ากับความล้มเหลวทุกรูปแบบ
อย่างไรก็ตาม งานวิจัยบ่งชี้ว่า การชมเชยเกินจริงให้ผลลัพธ์ตรงข้าม และการกล่าวชื่นชมแบบโฟกัสไปที่ตัวบุคคล เช่น เธอสวยหรือฉลาดมาก กลับทำให้เด็กหลีกเลี่ยงทำสิ่งที่เสี่ยงหรือท้าทาย เพราะไม่อยากทำผิดพลาดหรือล้มเหลว กลัวไม่ได้รับการยอมรับและกลัวคนอื่นมองไม่เห็นคุณค่าเหมือนที่เคยได้รับ วิธีคิดแบบนี้ยิ่งทำให้เด็กมีความภาคภูมิใจในตัวเองน้อยลง ดังนั้นผู้ปกครองควรเรียนรู้วิธีการกล่าวชื่นชม โดยพุ่งเป้าไปที่แอคชั่น เช่น ความพยายาม ความกระตือรือร้น หรือการทุ่มเทแรงกายแรงใจของเด็ก แทนการชมว่า ดี สวย เก่ง เยี่ยม เลิศที่สุดเลยลูก!!
4 วิธี สอนลูกให้เข้าใจความผิดพลาด มองความผิดพลาดแค่เรื่องเล็กๆ!
- อย่าปกป้องลูกจากความผิดพลาดของเขา
อย่าปกป้องลูกจากผลกระทบเล็กๆ น้อยๆ ที่เกิดขึ้นได้จากความผิดพลาดของเขา ยกตัวอย่างเช่น เมื่อลูกไม่สนใจเรียนเท่าที่ควร ทำงานส่งไม่ทันเวลา หรือสอบไม่ผ่าน อย่าเข้าปกป้องหรือแก้สถานการณ์ให้ลูก ปล่อยให้เขาเผชิญหน้ากับผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นด้วยตัวเองก่อน - สวมบทเป็นเพื่อนช่วยคิด
ให้ความล้มเหลวหรือข้อผิดพลาดเป็นบทเรียน เพื่อสร้างโอกาสการเรียนรู้และเติบโต พ่อแม่ทำหน้าที่เป็นกองหนุนให้คำปรึกษาและแสดงความคิดเห็นร่วมกันกับลูกว่าทำอย่างไรไม่ให้พลาดอีกในครั้งต่อไป - ทำให้ลูกเข้าใจว่าการรู้สึกแย่เวลาทำพลาดเป็นเรื่องธรรมดา
บอกให้ลูกเข้าใจว่าเป็นเรื่องธรรมดาที่จะรู้สึกแย่เวลาทำพลาดหรือทำอะไรไม่สำเร็จ แต่มันไม่ใช่เรื่องใหญ่ที่จะรู้สึกแย่ ยังมีอีกหลายอย่างรอให้ลูกได้เรียนรู้และลงมือทำ ก้าวต่อทำสิ่งอื่นที่ต่างออกไปในอนาคต - กล่าวคำชมเมื่อลูกทำดี
เมื่อลูกทำได้ดีกล่าวคำชื่นชมในความพยายามของลูก แต่ไม่อวยจนเกินพอดี เช่น แม่เห็นความพยายามของลูก หรือ พ่อรู้ว่าลูกทุ่มเทขนาดไหน เป็นต้น
ไม่มีประโยชน์อะไรเลยที่พ่อแม่จะปกป้องลูกจากการทำผิดพลาดหรือความล้มเหลวในชีวิต ปล่อยให้พวกเขาได้สัมผัสและใช้ชีวิตอยู่กับมัน แล้วพวกเขาจะได้รับของขวัญตอบแทนกลับไปอย่างคุ้มค่า บทเรียนจากความล้มเหลวจะทำให้พวกเขาปรับตัวกับการใช้ชีวิตได้ดีและมีโอกาสประสบความสำเร็จในชีวิตมากขึ้น
